Halejeva kometa je jedna od najpoznatijih kometa u istoriji čovečanstva. Ime je dobila po astronomu Edmundu Haleju, koji je u 18. veku proučavao zapise o pojavljivanju komete od 1456. do 1682. godine i ustanovio njenu periodičnost. Na našem nebu se nalazi u sazvežđu Hydra. Sama kometa spada u skup sjajnih kometa kratkog perioda, a kreće se po relativno kratkoj putanji. Uočljiva je golim okom sa Zemlje, ali ju je moguće videti najviše dva puta u toku jednog ljudskog života, jer se javlja na svakih 74-79 godina. Njen sjaj nadmašuje sjaj drugih kometa. Kreće se retrogradno, tj. u smeru kazaljke na satu, dok se planete kreću suprotno.
Provereni niz njenih pojava počinje 11. p. n. e, a završava se 1986. godine, što čini ukupno 27 pojava. Prvi zapisi o Halejevoj kometi potiču iz 240. godine p. n. e. Poslednji put je kroz perihel (tačku u kojoj je planeta najbliža Suncu) prošla 9. februara 1986. Sledeći prolaz očekuje se 2061. Izbliza su je proučavale svemirske letelice Đioto, Sakigake, Suisej i Vega. Tokom istorije, ljudi su verovali da Halejeva kometa najavljuje smak sveta, dok su tokom srednjeg veka veštice spaljivane svaki put kad bi se ona pojavila. Ova kometa se Zemlji najviše približila 837. godine, kada se njen rep protezao preko polovine neba. U septembru 1682. posmatrao ju je i sam Halej.
Godine 1910. Halejeva kometa se golim okom mogla posmatrati od 10. aprila do maja meseca. Međutim, poznati astronom je objavio da njen rep sadrži otrov koji može biti smrtonosan za živi svet na Zemlji, te je zavladala histerija. Ljudi su živeli u panici, masovno su kupovali gas maske, a opšta paranoja je dovodila i do zatvaranja u sanatorijume.
Jezgro ove komete se okreće, a to je zapravo prljava grudva snega duga oko 15 km i široka oko 10 km. Njegove dimenzije su 16x8x8 km, a sagrađeno je od stena, leda i nepoznatog materijala. Na površini komete su uzvišenja, doline i krateri i tu se nalazi debela, tamna kora nepoznatog hemijskog sastava. Kora joj je tako tamna da je to jedno od najcrnjih tela u Sunčevom sistemu, jer odbija samo oko 4% pristiglog svetla. Rep je obično podeljen u ravne pramenove bledomodrog gasa i zakrivljene pramenove prašine, obojene u nijansu žutog. U martu 1986. deo repa Halejeve kometa se odlomio i raspao. Kad se kometa približi Suncu, džepovi leda u jezgru pretvaraju se u gas, pa izleću zajedno sa oblacima prašine. Bez obzira da li kometa dolazi ili odlazi, rep joj je uvek usmeren od Sunca.
Leave A Comment